29.09.2008

Şamatacı Çocuklar

Ebru AKKAŞ
14.01.2007 tarihinde Milliyet Kitap Eki'nde yayımlanmıştır.

Dünya çocuklarınca sevilerek okunan İsveçli yazar Astrid Lindgren’in Şamatalı Köy dizisinin ikinci kitabı “Şamatalı Köy’de Eğlence” ilk kez dilimizde yayımlanıyor. Yapıt, ufacık bir köyde yaşayan mutlu ve enerjik çocukların hikâyesini anlatıyor.

Geçen Ekim ayında Ali Arda’nın yeni çevirisi ile yayımlanan Şamatalı Köy dizisinin ilk kitabı Şamatalı Köy’ün Çocukları’nda kahramanlarımızla tanışmıştık. Bazılarımızsa onları zaten tanıyordu. Bu şamatacı çocukların yeni maceralarına geçmeden önce ilk kitapta neler olup bittiğini hatırlamakta fayda var.

Şamatalı Köy, birbirine bitişik üç çiftlikten oluşan ufak bir köy. Bu yüzden köyde pek çocuk yok. Sayıları sadece altı. Bu mutlu çocukların hikâyelerini bizlere yedi yaşındaki Lisa aktarıyor. Lisa, üç kardeşin en küçüğü; ağabeyleri Lasse ve Bosse. Güney Çiftliği’nde oturan arkadaşlarının adı Olle. Kuzey Çiftliği’nde ise iki kız kardeş olan Anna ve Britta yaşıyor. Lisa, tüm arkadaşlarını çok seviyor. Çocuklar köylerinde okul olmadığı için eğitimlerini yürüme mesafesindeki Büyük Köy’de sürdürüyorlar. Köylerinin ismine yaraşır şekilde eğlenmekten, birbirleri ile uğraşmaktan, çayır çimen dolaşmaktan büyük zevk alıyorlar.
Çocuklar, dizinin ikinci kitabı Şamatalı Köy’de Eğlence’de bu hayatlarını sürdürüyor. Elbette ufak tefek değişikliklerle. Örneğin Lisa, biraz daha büyümüş dokuz yaşına basmıştır. Olle’nin de bir kız kardeşi olmuştur. Kitapta köyün çocuklarının, süt dişlerinin çekilmesinden, kuzuyu okula götürmelerine, kiraz şirketi kurmalarından kerevit avına çıkmalarına kadar, birbirinden farklı on iki macerası yer alıyor.

Eğlenmeyi seven, yalnız hiç de yaramaz olmayan bu çocukların en büyük derdi birbirlerinin gizli kapaklı işlerini ortaya çıkarmak. Muzırlık yapmak için iki evin arasındaki ıhlamur ağacının dallarını geçip birbirlerinin odalarına girmeleri, haberleşmek için pencereye çıkmaları yeterli. Arada bir köyün hangi ayda daha eğlenceli olduğuna karar verememeleri gibi ufak tefek anlaşmazlıkları da oluyor. Bir de bu çocuklar, aynı zamanda sırdaşları olan, Britta ve Anna’nın dedesinin anılarını dinlemeye bayılıyorlar.

Kitabın en güzel yanı mesaj verme kaygısından, çocuk ebeveyn ilişkisini ele almaktan uzak; salt çocukların dünyasına değiniyor olması. Çocukların doyasıya gülüp, eğlenmelerine... Bu konuda Astrid Lindgren, hayattayken yapıtının fazla sevgi dolu, iyimser; kahramanlarınınsa sağlıklı olmalarına yönelik eleştiriler almış. Eleştiriler karşısında şaşkınlığını gizleyemeyen Lindgren, mutlu olmamanın ya da mutlu geçen, sağlıklı bir çocukluğun nesinin yanlış olduğunu pek anlayamamış. Ayrıca, bin beş yüz nüfuslu bir kasabada büyüyen yazar, bu diziyi kendisini çamurla oynadığı çocukluğuna götürdüğü için çok seviyormuş.

Yazarlık yaşamına birçok yapıt, ödül sığdıran Astrid Lindgren’i bilmeyen yoktur. Hatırlayamayanlar için Pippi Uzunçorap’ın yaratıcısı demek yeterli olur sanırım. 2002 yılında 94 yaşında ölen Lindgren’in anısına İsveç hükümeti, Nobel Edebiyat Ödülü’nden sonra ikinci büyük edebiyat ödülü olan, Astrid Lindgren Ödülü’nü vermeye başladı.

Yapıtlar birçok dile çevrilen yazarın bazı kitapları gibi Şamatalı Köy de sinemaya uyarlandı. Ayrıca Şamatalı Köy çok tartışılan M.E. B 100 Temel Eser arasında yer alıyor. Şamatalı Köy’de Eğlence, Lindgren’in samimî anlatımı, Arda’nın duru çevirisiyle okunası bir kitap. Keyifli okumalar!